Studia i szkice historyczne z XVIII i XIX wieku

Jerzy Michalski (1924-2007) był badaczem dziejów politycznych, historii ustroju oraz historii prawa XVIII w., a także dziejów nauki w stuleciach XVIII i XIX. Dzięki rozległej znajomości archiwaliów polskich i zagranicznych (m. in. francuskich, pruskich, austriackich i saskich), kolejne dzieła Profesora stawały się naukowymi wydarzeniami, w istotny i trwały sposób wzbogacając naszą wiedzę. Ogromny autorytet, którym cieszył się w środowisku naukowym, Jerzy Michalski zawdzięczał wielkiej erudycji i przenikliwości badawczej, szerokim horyzontom porównawczym, a także wyjątkowej odpowiedzialności za słowo. Jego dzieła o zakroju syntetycznym to: Z dziejów Towarzystwa Przyjaciół Nauk (1953), fragment dotyczący lat 1795-1862 w Historii Nauki Polskiej (1977), lat 1764-1795 w Historii dyplomacji polskiej (1982), całego XVIII wieku w Historii sejmu polskiego (1984) oraz biografia ostatniego króla - Stanisław August Poniatowski (2009). Był autorem monografii: Studia nad reformą sądownictwa i prawa sądowego w XVIII wieku (1958), Polska wobec wojny o sukcesję bawarską (1964), Schyłek konfederacji barskiej (1970), Rousseau i sarmacki republikanizm (1977), Sarmacki republikanizm w oczach Francuza. Mably i konfederaci barscy (1995). Praca o Rousseau została wydana także po angielsku: Rousseau and Polish Republicanism (2015).
Jerzy Michalski był również autorem licznych i ważnych artykułów naukowych, z których część została zebrana i przedrukowana w dwóch tomach jeszcze za Jego życia (2007). Dalsze udostępniamy Czytelnikom w przedkładanym tu tomie trzecim. Oprócz zagadnień politycznych, społeczno-gospodarczych oraz studiów z dziejów ideologii i myśli politycznej, znajduje się w nim szereg tekstów poświęconych historii prawa epoki stanisławowskiej, dziedziny, w której Jerzy Michalski miał wyjątkową wśród historyków wiedzę. W końcowej partii niniejszego tomu zamieszczono kilka najważniejszych recenzji, stanowiących probierz rangi krytyki naukowej Profesora. Tom kończą uzupełnienia do Jego bibliografii. Przystępna forma i język wielu zamieszczonych tu artykułów sprawiają, że są to teksty dostępne nie tylko dla badaczy XVIII w., ale także dla szerszego grona czytelników zainteresowanych losami Rzeczypospolitej w dramatycznej epoce rozbiorów.