Kwestia bałtycka w XVI-XVII wieku T.1

Cel niniejszego dzieła stanowi zbadanie historii kwestii bałtyckiej w XVI i XVII stuleciu. Wywołała ona w owej epoce zaciętą walkę, mającą z początku charakter raczej kulturowy i handlowy, a później wyłącznie polityczny. Nowy kierunek całemu handlowi Europy nadały wielkie odkrycia geograficzne, które to zdarzenie zadało Hanzie decydujący cios.
Jej upadek przyniósł z kolei awans wielu nowych państw na stopień europejski. Dania, Rosja, Szwecja i Polska na wyścigi dążyły od tej pory do objęcia jej bogatego spadku, rozpoczynając między sobą długą wojnę; władca,. który wyszedłby z niej zwycięsko, zająłby dominującą pozycję na całej północy. Walka o panowanie nad Bałtykiem nabrała zatem charakteru tak ekonomicznego, jak i politycznego. Kwestia bałtycka weszła w nową fazę rozwoju. Nie dotyczyła ona już wyłącznie handlowej dominacji na tym morzu, ale rozszerzyła się na politykę i sprawy wyznaniowe.
Cała historia państw północy Rosji, Polski, Szwecji i Danii jako państw europejskich wiąże się z tym kolejnym etapem kwestii bałtyckiej. Ich polityka zagraniczna to w znacznej mierze polityka bałtycka.