Prowadzenie postępowania cywilnego ma zapewnić ochronę prawnoprocesową nie tylko podmiotowi inicjującemu postępowanie, ale także pozostałym podmiotom uczestniczącym w tym postępowaniu, przy jednoczesnym zapewnieniu sprawności tego postępowania. Specyfika danej sprawy wymaga ustalenia na wstępie nie tylko w jakim trybie będzie rozpoznawana, w ramach jakiego postępowania procesowego (zwykłego, czy odrębnego), ale również jakiej ochrony prawnoprocesowej oczekują podmioty uczestniczące w konkretnej sprawie. Powyższy cel w procesie można osiągnąć poprzez ustalenie w ramach postępowania prowadzonego w celu przygotowania rozprawy ponieważ na tym etapie możliwe jest podjęcie czynności ustalających, pozwalających na sprecyzowanie istoty sporu możliwości ugodowego zakończenia sporu, zakresu czynności dowodowych (faktów spornych, przeprowadzanych środków dowodowych, ich kolejności, a przede wszystkim kosztów, jakie pojawią się w związku z ich przeprowadzeniem).
Przepisy dotyczące organizacji postępowania cywilnego, w tym posiedzenia przygotowawczego oraz planu rozprawy (wprowadzone ustawą z 4.7.2019 r., a następnie zmienione ustawą z 9.3.2023 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw) stosowane są przez sądy w praktyce wyjątkowo, chociaż wprowadzone zostały celem poprawy efektywności postępowania cywilnego oraz ograniczenia kosztów społecznych sporów sądowych.
W opracowaniu przedstawiona została kompleksowa analiza regulacji prawnej dotyczącej organizacji postępowania cywilnego (zawarta w przepisach art. 205120512 KPC), aby zachęcić do jej powszechnego stosowania. Wydanie merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy przez sąd wymaga prawidłowego ustalenia stanu faktycznego, co jest możliwe dzięki właściwej organizacji postępowania.