Utwór nieznanego autora, Pieśń o Rolandzie, jest najstarszym i najbardziej znanym średniowiecznym eposem rycerskim, klasycznym przykładem powstałego we Francji gatunku literackiego chansons de geste, czyli pieśni o bohaterskich czynach rycerzy. Utwór opisuje dzieje wyprawy wojennej cesarza Karola Wielkiego przeciw Saracenom w 778 roku.
Wyprawa chrześcijańskiego władcy Franków ma na celu ostateczne wyzwolenie Hiszpanii spod dominacji Muzułmanów. W wyniku podstępu króla Saracenów Marsyla i francuskiego zdrajcy Ganelona, wojska nieprzyjaciół napadają w wąwozie Roncevaux na tylną straż armii Franków, dowodzoną przez Rolanda, hrabiego Bretanii, ukochanego rycerza Karola Wielkiego. W zaciętej bitwie giną Roland i wszyscy jego rycerze. Karol Wielki mści ich śmierć, ostatecznie tryumfując nad Muzułmanami w Hiszpanii.
Pomimo że Pieśń o Rolandzie odbiega częściowo od prawdy historycznej, jest ona niezwykle cennym świadectwem ideałów średniowiecznej cywilizacji europejskiej. Zarówno Roland jak i Karol Wielki uosabiają etos rycerza ich czasów: są prawi, wierni Bogu, lojalni wobec siebie, z poświęceniem i odwagą stają do walki w obronie przyjaźni, wiary i honoru.
Lektura dla szkół średnich